Welkom in het Duitsland van 1870!

 

 

Tijdens dit concert staan twee beroemde componisten uit de Romantiek centraal: Johannes Brahms en Richard Wagner. De Romantiek is een kunststroming uit de 19e eeuw. In de romantische periode van de klassieke muziek maken componisten steeds grotere composities met steeds meer noten en moeilijkere ritmes. De orkesten worden groter en er worden veel en vreemde, niet eerder toegepaste muziekinstrumenten gebruikt. Er is veel drama en emotie te horen. Alles draait om wat mensen voelen, fantasie en de natuur.

Johannes Brahms (1833 -1897) groeit op in de sloppenwijken van Hamburg als zoon van een muzikant en een kleermaakster. Hij krijgt vanaf zijn 7e pianolessen en blijkt een groot talent. Zo speelt hij op zijn 10e al mee in een pianokwintet van Beethoven. Zijn ouders stimuleren zijn muzikale ontwikkeling en hij krijgt les bij de beste pianoleraar van Hamburg. Tegelijkertijd moet de jonge Brahms ook bijdragen aan het gezinsinkomen. Hij treedt regelmatig op in kroegen en speelt daar populaire muziek, waar hij zelf overigens een hekel aan heeft. In zijn vrije tijd componeert hij zelf muziek en leest hij poëzie.
Brahms gebruikt volksmelodietjes als basis voor zijn composities. Hiermee toont hij zich een echte ‘romanticus’: Deze muziek representeert de vaderlandsliefde, een veel gevoelde en voor velen herkenbare emotie. Ook de Hongaarse dansen die wij tijdens dit concert ten gehore brengen zijn geinspireerd op volksmelodieën.

Daarnaast neemt Brahms vaak ‘klassieke’ componisten (zoals Bach) tot voorbeeld. Hij heeft ook een voorliefde voor de meer klassieke vormen, zoals de symfonie. Brahms zou eens gezegd hebben: Ik trouw nog liever dan dat ik een opera schrijf! (Hij deed overigens beide niet….)
Brahms staat daardoor bekend als meer behoudend, terwijl dit de lading niet dekt. Zijn werk is wel degelijk creatief, ingenieus en vernieuwend.

Een andere belangrijke componist uit de Romantiek is Richard Wagner (1813 -1883)
Richard Wagner wordt geboren in Leipzig. Zijn vader overlijdt als Richard pas 5 maanden oud is. Zijn moeder verhuist naar Dresden en hertrouwt daar met een toneelspeler. Wellicht wordt Wagner hierdoor beïnvloed: Hij wil aanvankelijk toneelschrijver worden. Uiteindelijk richt hij zich toch op het componeren. De liefde voor het toneel blijft: Wagner schrijft onder andere opera’s en toneelmuziek. Voor sommige opera’s neemt hij zelf ook het libretto voor zijn rekening, iets wat niet gebruikelijk is. Wagner laat zich vaak inspireren door verhalen uit de, vooral Noorse, mythologie.
Een van zijn bekendste composities is de vierdelige ‘operaserie’ Die Ring des Nibelungen. Een lijvig stuk: Alle delen bij elkaar nemen zo’n vijftien uur in beslag!
Symfonieën schrijft Wagner weinig. De Symfonie nr. 1 in C, ons hoofdwerk voor deze avond, is zijn enige volledige symfonie.

Concertdata

 

1 april,   15.00 Concert in de Kerk aan het Lint te Vleuten

15 april, 20.00 Concert in de Opstandingskerk te Woerden

 

Entree: 

Volwassenen: €16.50

Vrienden van het orkest: €14.00

Jeugd 13 t/m 25 jaar: €11.50

Kinderen t/m 12 jaar gratis.

Koffie of thee inbegrepen.

Hoewel beide componisten ongeveer in dezelfde tijd leefden, vertegenwoordigen ze binnen de romantiek verschillende stromingen. Halverwege de 19e eeuw ontstaat wat wel de ‘war of the Romantics’ genoemd werd: Meer ‘conservatieve’ componisten (waaronder ook Brahms) scharen zichzelf tegenover de ‘vernieuwende’ componisten (waartoe ook Wagner gerekend werd). Ze gaan elkaar uiteraard niet met echte wapens te lijf maar uiten hun meningsverschillen in soms niet mis te verstane bewoordingen in verschillende muziektijdschriften uit die tijd.
De kern van het conflict is wat de muziek nu eigenlijk is. Voor de groep waartoe Wagner behoorde was de muziek een middel om een verhaal (uit buitenmuzikale inspiratiebronnen) over te brengen, voor Brahms en zijn collega’s was muziek zelf een inhoudsonafhankelijke klinkend doel. Daarbij sluit laatstgenoemde niet uit dat het emoties op kan roepen, maar het moest niet het belangrijkste doel zijn.